حبوبات مانند انواع لوبیا، نخود، عدس، لپه و سویا از قدیم به عنوان منبع غذایی سرشار از پروتئین شناخته شده هستند و امروزه این ترکیبات غذایی بسته به موقعیت جغرافیایی و فرهنگ غذایی مناطق مختلف جهان، یکی از اصلی ترین منابع تآمین کننده غذای انسانها به شمار می روند. با توجّه به اینکه انواع حبوبات در کشورمان کشت و تولید می شود، در ایران هم حبوبات از رده های اصلی تغذیه افراد محسوب می شوند.

ترکیب غذایی حبوبات

انواع مختلف حبوبات از نظر ترکیب غذایی و موادّ تشکیل دهنده با هم متفاوت هستند ولی عناصر اصلی حبوبات عبارتند از:

  • پروتئین
  • کربوهیدرات که بیشتر بصورت فیبر غذایی است.
  • چربی و اسیدهای چرب
  • املاح و ویتامین ها
  • آهن
  • اسید فولیک
  • پتاسیم

حبوبات و قلب

مطالعات متعددّی نشان داده اند که استفاده از حبوبات نه تنها برای قلب و عروق ضرری ندارد، بلکه استفاده منظّم از حبوبات می تواند خطر بیماری قلبی و مرگ و میر ناشی از قلب را تا ۲۲ درصد هم کاهش دهد. علت این امر شاید وجود عناصر ضدّالتهابی و آنتی اکسیدان های مفید برای قلب باشد. وجود پتاسیم، منیزیم و آهن در حبوبات از عوامل احتمالی کاهش عوارض قلبی با مصرف حبوبات است.

حبوبات و کلسترول

مصرف منظم حبوبات حتی برای کوتاه مدّت می تواند از میزان کلسترول بد خون LDL کم نماید. احتمالاً این موضوع بدلیل وجود فیبرهای غذایی در حبوبات و وجود اسیدهای چرب غیر اشباع در آنها باشد. 

در یک مطالعه جدید مصرف روزانه ۱۰۰ گرم نخود توانست تا میزان کلسترول خون را تا ۱۴ درصد کاهش دهد.

حبوبات و قندخون

مصرف حبوبات می تواند از افزایش قند خون به دنبال مصرف غذا هم در افراد سالم و هم در افراد دیابتی، جلوگیری نماید. قند موجود در حبوبات از نوع دیر هضم و با اندکس قند پایین همراه است. به همین دلیل بعد از مصرف حبوبات قند خون به تدریج و با سرعت بسیار کمتری افزایش پیدا می کند. این موضوع می تواند به کاهش مقاومت به انسولین و کنترل بهتر قند خون در افراد دیابتی منجر شود.

کمک به کاهش وزن

حبوبات به دلیل هضم تدریجی و آرام در سیستم گوارشی، نوعی احساس سیری طولانی مدت ایجاد می کنند. این امر شاید بدلیل ترکیبات فیبرینوییدی و کربوهیدراتهای پیچیده حبوبات باشد. به هر حال این موضوع باعث کاهش اشتها شده و به کاهش وزن کمک می کند.

حبوبات و فشارخون بالا

بدلیل وجود پتاسیم و منیزیم و داشتن رشته های فیبری، مصرف منظّم حبوبات با کاهش قابل توجّه فشارخون بالا همراه است. افراد با فشارخون بالا که بصورت منظّم از حبوبات استفاده می کنند، کنترل بهتری بر روی فشارخون بالا خواهند داشت و میزان بروز حملات مغزی و سکته مغزی در آنها کمتر است.

پروتئین سالم

شاید یکی از علل کاهش بیماریهای قلبی با حبوبات، کاهش مصرف گوشت قرمز و پروتئین های حیوانی باشد. افرادی که از حبوبات و سویا استفاده می کنند، به نسبت از گوشت قرمز و منابع حیوانی پروتئینی کمتری استفاده می کنند. یکی از علل کمتر بودن بیماری قلبی با حبوبات شاید این موضوع باشد.